رشته مهندسی نقشه برداری مناسب چه کسانی است؟
درصد قابل توجهی از موقعیت‌های شغلی این رشته در محیط‌های کارگاهی و صحرایی است، بنابراین روحیه افراد باید با چنین فضای کاری مطابقت داشته باشد. البته باید در نظر داشته باشیم که موقعیت‌های شغلی بسیاری در اداره‌های دولتی، شرکت‌های عمرانی، صنعتی و نرم‌افزاری نیز برای فارغ التحصیلان مهندسی نقشه برداری وجود دارد؛ پس در صورتیکه با محیط کارگاهی میانه خوبی ندارید می‌توانید به کارهای دفتری این رشته فکر کنید.
برای آقایان کارهای زمینی نقشه برداری تقریبا همیشه در دسترس هستند و در صورتی که روحیه کار کارگاهی و صحرایی را داشته باشید، بیکار نخواهید ماند. البته، باید این نکته را در نظر گرفت که به دلیل نیاز به استقامت جسمانی بسیار بالا، اکثر بانوان فارغ التحصیل رشته مهندسی نقشه برداری توانایی کار صحرایی و کارگاهی نقشه برداری را ندارند و باید به در پی کارهای دفتری باشند که این نوع موقعیت‌های شغلی کمتر در دسترس هستند. پس این رشته به طور کلی برای آقایان مناسب‌تر است، ولی بانوان هم عموما پس از فارغ التحصیلی بیکار نخواهند ماند و می‌توانند با کمی صبر و حوصله فرصت‌های شغلی مناسبی را پیدا کنند.
کدام دروس دوره دبیرستان در رشته مهندسی نقشه برداری بیشتر کاربرد دارند؟
رشته مهندسی نقشه برداری یکی از رشته‌هایی است که سر و کار زیادی با ریاضی و هندسه دارد؛ پس اگر در ریاضی به اندازه کافی قوی هستید به این رشته فکر کنید. دروسی مثل ریاضیات مهندسی، هندسه دیفرانسیل، سرشکنی، تئوری خطاها، ژئودزی، نجوم و … از دروسی هستند که کاملا با ریاضی و هندسه عجین محسوب می‌شوند. از همین رو در صورتیکه درک مناسبی از ریاضیات و هندسه دارید و سر و کله زدن با اشکال هندسی و فرمول‌های ریاضی جزو علاقه‌مندی‌هایتان به حساب می‌آیند، رشته مهندسی نقشه برداری را در اولویت قرار دهید.
علاوه بر این در دروسی مثل فتوگرامتری، سنجش از دور و نقشه برداری عمومی، توانایی کار با رایانه و به خصوص دانش برنامه‌نویسی به کمک دانشجویان مهندسی نقشه برداری می‌آید. توانایی تصور فضایی و سه بعدی نیز در دروس این رشته بسیار حائز اهمیت و صد البته یاری رسان است.
گرایش‌های رشته مهندسی نقشه برداری برای ادامه تحصیل چه هستند؟
این رشته چهار گرایش اصلی دارد که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت:
سیستم اطلاعات مکانی (Geospatial Information System): پر طرفدارترین گرایش مهندسی نقشه برداری که احتمالا به خاطر موقعیت‌های شغلی فراوان این محبوبیت را به دست آورده، سیستم اطلاعات مکانی است که بین مهندسین نقشه برداری با عنوان GIS شناخته می‌شود. این گرایش به دلیل گستره شغلی فراوانی که دارد معمولا پرطرفدارترین گرایش مهندسی نقشه برداری است. دانشجویان در این گرایش عموما دروسی مرتبط به پایگاه داده و سیستم‌های اطلاعاتی را آموزش می‌بینند و سر و کار زیادی با برنامه‌نویسی و کامپیوتر دارند.
فتوگرامتری: باقی گرایش‌های مهندسی نقشه برداری تقریبا محبوبیت یکسانی دارند. فتوگرامتری به دانش تهیه اطلاعات سه بعدی از اجسام، شهرها و غیره اطلاق می شود؛ این گرایش به دانشجویان می‌آموزد که چگونه با استفاده از چند تصویر که با دوربین‌های عکاسی مثل دوربین‌های موبایل اخذ شده‌اند به اطلاعات سه بعدی دست پیدا کنیم. در گرایش فتوگرامتری دانشجویان می‌توانند اسکنرهای سه بعدی اپتیکی بسازند، با داده‌های عظیم لیزر اسکن‌های زمینی و یا هوایی کار کنند و یا هزاران تصویر هوایی که با دوربین‌های متریک از زمین اخذ شده‌اند را تبدیل به نقشه‌ها و مدل‌های رقومی کنند. عموما در فتوگرامتری محدودیت خاصی برای اسکن و اندازه‌گیری اجسام وجود ندارد و تقریبا هر جسمی که چشم قادر به دیدن آن باشد را میتوان در شرایطی خاص اسکن کرد.
سنجش از دور: سومین گرایش رشته مهندسی نقشه برداری سنجش از دور یا Remote Sensing است. ماهیت این رشته تقریبا با فتوگرامتری یکسان است، با این تفاوت که در تصاویر فتوگرامتری سه طیف «قرمز، سبز و آبی» توسط دوربین ثبت می‌شوند و همچنین فاصله دوربین تا زمین بیش از چند کیلومتر نیست، ولی در سنجش از دور تمامی طول موج‌ها امکان ثبت توسط دوربین‌های مخصوص را دارند و فاصله سنجنده از زمین هم بالای چند صد کیلومتر است. کاربردهای این گرایش در پایش جنگل‌ها و مراتع در برابر آتش‌سوزی، بررسی آفت‌ها در زمین‌های کشاورزی، محاسبه فرونشست و میزان تغییرات ارتفاعی زمین و مواردی دیگر از این دست است.
ژئودزی: یکی از دشوارترین گرایش‌ها در مهندسی نقشه برداری ژئودزی است که با ریاضی عجین شده. ژئودزی علم اندازه‌گیری و نمایش سطح زمین است؛ این گرایش به بررسی حرکات زمین، جاذبه آن و نحوه تاثیر این موارد بر تغییر شکل پوسته زمین می‌پردازد. فارغ التحصیلان گرایش ژئودزی می‌توانند برای ماهواره‌ها مدار گردش دور زمین طراحی کنند، تغییر شکل و جابجایی سازه‌های بزرگ مثل سدها و برج‌ها را اندازه‌گیری و بررسی کنند، با استفاده از میدان ثقل زمین اکتشاف های معدنی انجام دهند و غیره.
مهم‌ترین دروس دانشگاهی رشته مهندسی نقشه برداری چه هستند؟
از مهم‌ترین دروس رشته مهندسی نقشه برداری میتوان به فتوگرامتری، ژئودزی و سرشکنی کمترین مربعات اشاره کرد؛ فتوگرامتری به دانش تهیه نقشه و اطلاعات سه بعدی از تصویر گفته می‌شود که بیش از 3 درس مهم رشته نقشه برداری را در بر می‌گیرد. ژئودزی دیگر مبحث مهم در رشته مهندسی نقشه برداری است که چندین واحد مربوط به آن باید توسط دانشجویان این رشته گذرانده شوند.
ژئودزی به تعیین شکل زمین و بررسی حرکات زمین می‌پردازد، از ژئودزی در تعیین موقعیت و طراحی مدارهای ماهواره‌ها استفاده می‌شود. سرشکنی کمترین مربعات یکی از مهم‌ترین و در عین حال سخت‌ترین دروس مهندسی نقشه برداری است که در آن به نحوه کمینه کردن خطاها در نقشه برداری پرداخته می‌شود.
دروس مرتبط با سنجش از دور و سیستم اطلاعات مکانی نیز اهمیت زیادی در واحدهای درسی این رشته دارند. سنجش از دور و سیستم اطلاعات مکانی و کاربردهای آن‌ها، شامل چند واحد درسی می‌شوند که هم بخش تئوری و هم بخش عملی و نرم‌افزاری این موضوعات را به دانشجویان آموزش می‌دهند.
فارغ التحصیل رشته مهندسی نقشه برداری در چه کارها و صنایعی می‌تواند شاغل شود؟
مهندسین نقشه بردار از مهم‌ترین اعضای کارگاه‌های عملیات‌های عمرانی مثل راهسازی، خطوط انتقال نیرو، ساختمان‌سازی، سدسازی و غیره هستند. اولین کسانی که پا به محل پروژه می‌گذارند و آخرین افرادی که محل پروژه را پس از اتمام آن ترک می‌کنند، مهندسین نقشه بردار هستند. به طور کلی اکثر پروژه‌های عمرانی بدون حضور مهندسین نقشه بردار متوقف خواهند شد.
متخصصین نقشه برداری علاوه بر نقشه برداری زمینی، می‌توانند در امور دفتری هم مشغول به کار شوند. اداراتی مثل ثبت اسناد و املاک، شهرداری‌ها، بنیاد مسکن، منابع طبیعی و به طور کلی تمامی اداراتی که با داده‌های بزرگ مکانی سر و کار دارند نیازمند مهندسین نقشه بردار هستند.
مهندسین نقشه بردار می‌توانند با استفاده از تخصص خود در زمینه فتوگرامتری و به کمک پهپادها (پرنده هدایت پذیر از دور) نقشه برداری مناطق وسیع (بالای چند صد هکتار) مثل شهرها را انجام دهند. سپس این اطلاعات را با استفاده از تخصص خود در زمینه سیستم اطلاعات مکانی، وارد نرم‌افزارهایی کنند که آن‌ها را برنامه نویسی کرده‌اند و این نرم‌افزارها را به عنوان محصول نهایی به شهرداری‌ها و یا اداره‌های مشابه دیگر دهند.
یکی از اموری که مهندسین نقشه برداری تنها کسانی هستند که در آن حرفی برای گفتن دارند، نقشه برداری کف دریا، دریاچه و سدها است که به آن هیدروگرافی اطلاق می‌شود. اکثر بندرگاه‌ها و رودخانه‌ها و سدهای کشور نیاز دارند که به طور مرتب نقشه کف آن‌ها برداشت شود تا میزان گل و لای انباشته در این بخش مورد محاسبه قرار گیرد. بندرگاه‌ها باید در صورت نیاز لایروبی شوند تا از بروز مشکلات برای کشتی‌ها جلوگیری به عمل آید.
تنها افرادی که می توانند با تصاویر چند طیفی ماهواره ای کار کنند و از این تصاویر اطلاعات مفید استخراج کنند، مهندسین نقشه بردار هستند. با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای میتوان تصمیم گیری‌های کلان در سطح کشور و قاره انجام داد و بسیاری از بلایای طبیعی را مدیریت و یا حتی پیش‌بینی کرد.
متخصصین ژئودزی توانایی اکتشاف معادن، طراحی مدار برای ماهواره‌ها، پایش سدها و سازه‌های عظیم ساخت بشر، تعیین موقعیت دقیق ماهواره‌ای و غیره را دارند؛ این متخصصین می‌توانند شبکه‌های ترازیابی را طراحی و آنالیز و کنند، آن‌ها قادر به تعیین شکل زمین و برازش اشکال هندسی مختلف به آن هستند.
متخصصین فتوگرامتری و سنجش از دور که سطح علمی مناسبی داشته باشند، می‌توانند در ارگان‌های نظامی مختلف فعال در کشور فعالیت کنند. از جمله این ارگان‌ها میتوان به بخش‌های مهندسی زیر مجموعه‌های سپاه پاسداران و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح اشاره کرد.
بازار کار رشته مهندسی نقشه برداری به چه صورت است؟
به طور کلی بازار کار رشته مهندسی نقشه برداری برای فارغ التحصیلان آن بسیار مناسب است. کمتر مهندس نقشه برداری با سطح دانش مناسب را پیدا می‌کنید که بیکار باشد. گزینه‌های زیر از جمله فرصت‌های شغلی هستند که یک فارغ التحصیل مهندسی نقشه برداری می‌تواند در آن‌ها مشغول به کار شود:
- کارگاه‌های عمرانی مثل راهسازی، خطوط انتقال آب و گاز و غیره
- ارگان‌های دولتی مثل ثبت اسناد، بنیاد مسکن، شهرداری و غیره
- شرکت‌های مهندسی نقشه‌برداری فعال در زمینه‌های نقشه‌برداری، فتوگرامتری، سنجش از دور و ژئودزی
- کارشناسی رسمی دادگستری نقشه برداری
- نظام مهندسی نقشه برداری
- نقشه برداری شخصی املاک و زمین‌های افراد عادی
- کارگاه‌های ساختمانی بزرگ
- پایش گودبرداری‌های عظیم
- فعالیت در زمینه‌های نظامی مثل فتوگرامتری، پهپاد و سنجش از دور ماهواره‌ای
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی نقشه برداری در داخل ایران چگونه است؟
این رشته در داخل ایران در چند دانشگاه معتبر دولتی ارائه می‌شود؛ دانشگاه خواجه نصیر الدین طوسی و دانشگاه تهران، مهم‌ترین دانشگاه‌هایی هستند که رشته مهندسی نقشه برداری را به دانشجویان علاقه‌مند ارائه می‌دهند. این دو دانشگاه هر 4 گرایش مهندسی نقشه برداری را تا دوره دکتری به دانشجویان ارائه می‌کنند. علاوه بر این دانشگاه‌ها، چندین دانشگاه دولتی، آزاد و غیر دولتی نیز در سطح کشور وجود دارند که مهندسی نقشه برداری در آن‌ها تدریس می‌شود، ولی اکثر این دانشگاه‌ها رشته مذکور را تا دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد ارائه می‌کنند و اگر قصد خواندن این رشته در سطح دکتری را داشته باشید، باید حتما در دانشگاه تهران و یا خواجه نصیر پذیرفته شوید.
امکان ادامه تحصیل در رشته مهندسی نقشه برداری در خارج از کشور به چه صورت است؟
فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد و یا حتی کارشناسی در رشته مهندسی نقشه برداری در صورتی که بار علمی و رزومه مناسب داشته باشند به طور قطع پذیرش دانشگاه‌های خارجی را خواهند گرفت. دانشگاه‌های معتبر در کشورهایی مثل آلمان، کانادا، استرالیا، آمریکا، سوئد، هلند و غیره هر ساله میزبان دانشجوهای ایرانی مهندسی نقشه برداری هستند. پس در صورتیکه به ادامه تحصیل در خارج از کشور فکر می‌کنید، این موضوع کاملا در اختیار خودتان است و با تلاش و ایجاد یک رزومه علمی قوی درهای دانشگاه‌های برجسته جهان به روی شما گشوده خواهند شد.
دروس دانشگاهی رشته مهندسی نقشه برداری تا چه میزان نیازهای بازار کار را پاسخگو هستند؟
با توجه به پیشرفت سریع علم و تکنولوژی، رشته‌های دانشگاهی نیز باید هر چند سال یکبار محتوای دروس مرتبط به خود را به روز کنند. این امر خوشبختانه در رشته نقشه برداری عملی شده است و با تدبیر به موقع اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های تهران و خواجه نصیرالدین طوسی محتوای تدریس شده به دانشجویان تقریبا مناسب نیاز یک مهندس نقشه برداری در بازار کار است و فارغ التحصیلان این دو دانشگاه عموما مشکلی در هنگام ورود اولیه به بازار کار ندارند.
پشت بام -مهندسین نقشه برداری-دانشگاه-گردشگری-کسب وکار-اهواز-شیراز -یزد-اصفهان-مشهد -کرج
